Definitie: x% van het wagenpark van gemeenten is zero-emissie.

Variabele: % zero emissie eigen wagenpark

Toelichting: In deze maatregel wordt gekeken naar het ZE maken van het eigen wagenpark van gemeenten. Hieronder vallen bijvoorbeeld personenauto’s die ingezet worden als poolauto maar ook bestel- en vrachtauto’s die in bezit zijn van de gemeenten. De emissies die worden veroorzaakt door dit wagenpark, worden gereduceerd door de voertuigen te vervangen door ZE voertuigen.

De Rijksoverheid heeft als doelstelling 100% ZE voor het wagenpark van het Rijk in 2028 (Rijksoverheid, 2019). Veel gemeenten zijn bezig met het verduurzamen van het eigen wagenpark en we verwachten dat de rijksambitie zich door zal vertalen naar de decentrale overheden. Daardoor achten wij het realistisch dat het eigen wagenpark van gemeenten in 2030 volledig ZE kan zijn.

U heeft mogelijkheid om het schuifje tussen 0% en 100% te variëren indien de eigen ambities afwijken van deze 100%.

Startwaarde: 100%
Ondergens: 0%
Bovengrens: 100%

Definitie: Gemeenten maken afspraken met x% van de werkgevers gericht op CO₂ reductie in zakelijk en woon-werkverkeer van hun werknemers.

Variabele: % van werknemers die vertegenwoordigd wordt in de afspraken

Toelichting: De Coalitie Anders Reizen (Anders Reizen, 2019) is een samenwerking van werkgevers om hun CO₂ uitstoot van werk-gerelateerd reizen in 2030 te halveren. Op dit moment valt ongeveer 7% van de werknemers in Nederland onder werkgevers die aangesloten zijn bij deze coalitie. CE Delft schat in dat een vertegenwoordiging van 25% van de werknemers een realistische ambitie kan zijn voor 2030.

Startwaarde: 25%
Ondergens: 0%
Bovengrens: 50%

Definitie: Extra investering in fietsinfrastructuur leidt tot een toename van x% fietskilometers.

Variabele: % toename in aantal fietskilometers

Toelichting: Een extra investering in fietsinfrastructuur bevordert het gebruik van de fiets. Tour de Force is een samenwerking tussen overheden, markpartijen en andere organisaties die zich inzetten voor een sterker fietsbeleid in Nederland. Zij stellen als doel 20% meer fietskilometers in 2027 (Fietsberaad, lopend). CE Delft schat in dat de helft daarvan (10%) gerealiseerd zou kunnen worden met extra fietsinfrastructuur. Voor de effectbepaling van deze maatregel is deze ambitie doorgetrokken naar 2030.

Startwaarde: 10%
Ondergens: 0%
Bovengrens: 20%

Definitie: Het stimuleren van wandelen en fietsen met bijvoorbeeld een campagne leidt tot een toename van x% fiets- en wandelkilometers.

Variabele: % toename in aantal fiets- en wandelkilometers

Toelichting: Deze maatregel betreft het stimuleren van wandelen en lopen door gedragsverandering. De exacte invulling hiervan staat vrij, maar zou kunnen met bijvoorbeeld een campagne. Tour de Force, een samenwerking tussen overheden, marktpartijen en andere organisaties, stelt als doel 20% meer fietskilometers in 2027 (Fietsberaad, lopend). CE Delft schat in dat de helft daarvan (10%) gerealiseerd zou kunnen worden met het stimuleren van fietsen in gedrag. Voor de effectbepaling van deze maatregel is deze ambitie doorgetrokken naar 2030. Een toename van 10% wandelkilometers wordt realistisch geschat op basis van initiatieven als “Ruimte voor Lopen” (Agenda Stad, 2020).

Startwaarde: 10%
Ondergens: 0%
Bovengrens: 20%

Definitie: Het uitbreiden van deelmobiliteit tot x% van het wagenpark.

Variabele: x% van het wagenpark extra aan deelauto’s

Toelichting: Deelmobiliteit bestaat al in verschillende gemeenten, maar is op het moment nog relatief klein. Het uitbreiden hiervan brengt twee voordelen met zich mee: 1) deelauto’s zijn vaker elektrisch dan het gemiddelde wagenpark en 2) het totaal aantal afgelegde voertuigkilometers neemt af bij een toename van het gebruik van deelauto’s. Een ambitie van 1% uitbreiding is ingeschat als realistisch op basis van de studie “STREAM personenvervoer” (CE Delft, 2022).

Let op: deze maatregel heeft alleen effect in gemeenten met een stedelijk karakter. Gemeenten met een landelijk karakter zijn niet meegenomen in de berekening van het effect van de maatregel.

Startwaarde: 3%
Ondergens: 0%
Bovengrens: 6%

Definitie: De autoparkeernormen bij zowel bestaande bouw als nieuwbouw worden met x% verlaagd.

Variabele: % lagere parkeernormen binnen bebouwde kom

Toelichting: Het verlagen van de autoparkeernormen zorgt voor minder parkeerplekken bij de woning. Dit ontmoedigt het hebben van een eerste of tweede auto, wat leidt tot minder autogebruik. Op basis van voorgaande studies als (CE Delft & TNO, 2021b, CE Delft, 2021c) schat CE Delft 20% in als een realistische ambitie.

Let op: deze maatregel heeft alleen effect in gemeenten met een stedelijk karakter. Gemeenten met een landelijk karakter zijn niet meegenomen in de berekening van het effect van de maatregel.

Startwaarde: 20%
Ondergens: 0%
Bovengrens: 40%

Definitie: Uitbreiden van het gebied waarvoor betaald parkeren geldt met x%.

Variabele: % van bebouwde kom dat (extra) onder betaald parkeren valt

Toelichting: Het uitbreiden van het gebied waar voor parkeren moet worden betaald ontmoedigt het autogebruik in de stad. CE Delft schat op basis van voorgaande studies als (CE Delft & TNO, 2021b, CE Delft, 2021c) dat een uitbreiding van 10% realistisch is. De daadwerkelijke ambitie hangt samen met de wensen van de individuele gemeenten: hier zijn landelijk grote verschillen te zien. Daarom is er voor deze maatregel de mogelijkheid om de ambitie te variëren tussen 0% en 100%.

Let op: deze maatregel heeft alleen effect in gemeenten met een stedelijk karakter. Gemeenten met een landelijk karakter zijn niet meegenomen in de berekening van het effect van de maatregel.

Startwaarde: 10%
Ondergens: 0%
Bovengrens: 100%

Definitie: De parkeertarieven worden in gebieden waar betaald parkeren reeds is ingevoerd met x% verhoogd.

Variabele: % verhoging parkeertarief

Toelichting: Het verhogen van parkeertarieven ontmoedigd het autogebruik in de stad. CE Delft schat in dat 10% verhoging een realistische ambitie kan zijn. De daadwerkelijke ambitie hangt samen met de wensen van de individuele gemeenten: hier zijn landelijk grote verschillen te zien. Daarom is er voor deze maatregel de mogelijkheid om de ambitie te variëren tussen 0% en 100%.

Let op: deze maatregel heeft alleen effect in gemeenten met een stedelijk karakter. Gemeenten met een landelijk karakter zijn niet meegenomen in de berekening van het effect van de maatregel.

Startwaarde: 10%
Ondergens: 0%
Bovengrens: 100%

Definitie: Het dichterbij halen van voorzieningen (winkels, ziekenhuis, onderwijs, etc.) met gemiddeld x meter.

Variabele: aantal m waarmee voorzieningen gemiddeld dichterbij worden gehaald

Toelichting: Het dichterbij halen van voorzieningen zorgt voor minder gereisde kilometers en een modal shift van auto naar trein, bus/tram/metro, fiets en lopen. In landelijke gebieden was in 2008 de gemiddelde afstand tot voorzieningen 100 – 200 m dichterbij dan in 2021 – exclusief de gemiddelde afstand tot ziekenhuizen welke de afgelopen jaren veel sterker is toegenomen (CROW, 2023a). Op basis van deze historische gegevens wordt het dichterbij halen van voorzieningen met 200 m als een realistische waarde geschat.

Let op: deze maatregel heeft alleen effect in gemeenten met een stedelijk en landelijk karakter. Gemeenten met een hoogstedelijk karakter zijn niet meegenomen in de berekening van het effect van de maatregel.

Startwaarde: 200
Ondergens: 0
Bovengrens: 400

Definitie: Het stimuleren van openbaar vervoer buiten de steden met x%.

Variabele: % toename in OV gebruik

Toelichting: Deze maatregel betreft het stimuleren van OV in landelijke gebieden waar regulier openbaar vervoer geen optie is, door middel van het aanbieden van kleinschalig openbaar vervoer in de vorm van een buurtbus of vervoer op maat zoals een belbusje. Deze vormen van ‘individueel’ openbaar vervoer zorgen voor aansluiting op het reguliere openbaar vervoer netwerk als bus- en treinstations (Panteia, 2009).

Let op: deze maatregel heeft alleen effect in gemeenten met een stedelijk en landelijk karakter. Gemeenten met een hoogstedelijk karakter zijn niet meegenomen in de berekening van het effect van de maatregel.

Startwaarde: 1%
Ondergens: 0%
Bovengrens: 2%

Definitie: Het verduurzamen van mobiele werktuigen met x%.

Variabele: x% zero-emissie mobiele werktuigen

Toelichting: Deze maatregel gaat over de overstap van traditionele fossiele mobiele werktuigen naar duurzamere zero-emissie mobiele werktuigen. Voor gemeente met een landelijk karakter betreft dit voornamelijk landbouwwerktuigen. Voor gemeenten met een stedelijk karakter gaat dit vooral over bouwwerktuigen. Voor bouwwerktuigen schatten wij een percentage ZE in 2030 dat richting de 50% gaat als een mogelijke, maar ambitieuze doelstelling. Voor landbouwwerktuigen ligt dit complexer door de beperkte (toekomstige) beschikbaarheid en technische specificaties. Hierdoor schatten wij dat 30% ZE mobiele werktuigen in 2030 een realistische ambitie kan zijn.

Startwaarde: 30%
Ondergens: 0%
Bovengrens: 50%

Definitie: Het aanbieden van een mobiliteitshub in de regio.

Variabele: type mobiliteitshub

Toelichting: Het doel van een regionale mobiliteitshubs is om multimodaal reisaanbod aan te bieden voor de reiziger, waardoor de afweging gemaakt kan worden om niet de gehele reis met dezelfde modaliteit af te leggen (Rijkswaterstaat). Op de hubs komen verschillende vervoerswijze en hub infrastructuur samen en zijn bijvoorbeeld vaak P+R, bus- en trein, fietsparkeervoorzieningen en fietsverbindingen aanwezig. Een regiohub draagt bij aan de bereikbaarheid naar steden vanuit gemeente met een landelijk karakter door het autonetwerk te verknopen met het stedelijke mobiliteitsnetwerk, met de focus op de aansluiting op het OV kernnet (CROW, 2023b). Een hubtaxi is een taxi die binnen een bepaalde straal van een hub (bushalte of treinstation opereert en mensen van het (huis)adres naar de hub brengt. Hubtaxi ’s werken dus faciliterend voor een mobiliteitshub.

Let op: deze maatregel heeft alleen effect in gemeenten met een stedelijk en landelijk karakter. Gemeenten met een hoogstedelijk karakter zijn niet meegenomen in de berekening van het effect van de maatregel.

Startwaarde: Grote hub bus
Ondergens: Geen
Bovengrens: Grote hub bus + trein

Definitie: Door het invoeren van een zero-emissiezone voor stadslogistiek voor x% van de bebouwde kom nemen de emissies van bestel- en vrachtauto’s af.

Variabele: % van bebouwde kom dat onder ZE-zone valt.

Toelichting: Het invoeren van een ZE-zone voor stadslogistiek is een van de meest effectieve maatregelen voor gemeenten om emissies te reduceren. Ondertussen hebben 29 gemeenten een ZE zone aangekondigd, waarvan de meeste van het formaat van de stadskern. Alleen de gemeente Amsterdam en Rotterdam hebben een grotere zone van de gehele ring aangekondigd. De huidig aangekondigde ZE-zones zijn meegenomen in de referentieprognose. Daarom zal bij de selectie van een ZE-zone die kleiner of gelijk is aan het formaat van wat al is aangekondigd hier geen effect opleveren. Deze maatregel geeft het effect van wat een uitbreiding van de ZE-zone kan opleveren.

Let op: deze maatregel heeft alleen effect in gemeenten met een stedelijk karakter. Gemeenten met een landelijk karakter zijn niet meegenomen in de berekening van het effect van de maatregel.

Startwaarde: Stadskern
Ondergens: Geen
Bovengrens: Gehele bebouwde kom